Open de Béthune 2023: vijf dagen in de hel
Verslaggever: Stef Renkens
“Mag ik het eens over mezelf hebben?” Dat is een typische vraag van mensen die vooral met zichzelf bezig zijn, en dat blijken meer dan eens niet echt boeiende karakters te zijn. Tenzij het gaat over getalenteerde romanschrijvers, zoals Jeroen Brouwers.
Met een zevenkoppige delegatie trokken we ook dit jaar weer naar Béthune, om deel te nemen aan de 42ste editie van het Open de Noël. Daarvan vielen er twee in de prijzen.
In de A-reeks (elo van meer dan 1900) eindigde FM Sterre Dauw in de prijzen op een fraaie zevende plaats, met 6 punten op 9. Tijdens het toernooi klaagde hij voortdurend over het slechte spel dat hij te berde bracht, waarbij het enkel naar het einde toe “een beetje beter” ging. Een slecht vormpeil waar de meeste stervelingen alleen maar van kunnen dromen.
De meesten gingen aan de slag in de B-reeks (elo tussen 1600 en 2000). Voor de jongste, Khoi Nguyen, zou het wel eens de laatste keer kunnen zijn vooraleer hij de reis naar boven verderzet. Hij eindigde vierde met 6.5 op 9. Kevin Demiddelde (5.5 op 9) blikte met gemengde gevoelens terug op enkele gemiste kansen.
Maarten Wouters (5 op 9) speelde een gelijkmatig toernooi en Bart Persoons (3 op 9) leek ook op een mooie score af te stevenen, ware het niet dat er in de laatste rechte lijn nog een bananenschil lag. Hij was niet de enige met zulke lotgevallen.
De overige twee spelers van Leuven Centraal deden mee in de C-reeks (elo van minder dan 1700). Tri Khoi Nguyen (4 op 9) kan zich optrekken aan een daverende start.
Laat ik het vooral over mezelf hebben.
In ronde één trof ik een sympathieke twaalfjarige uit Limburg: Seth Beckers.
Open de Béthune 2023, ronde 1
Wit: Seth Beckers (1453)
Zwart: Stef Renkens (1560)
ECO: B13 (Caro-Kann Defense: Exchange Variation, Rubinstein Variation)
Resultaat: 1/2-1/2
Dit is zowat de saaiste partij uit mijn carrière. Zowel wit als zwart spelen een vlekkeloze partij. Veel risico is er ook niet genomen. De door zwart op zet dertien toegeworpen pion op b7 wordt beleefd geweigerd, en dat is het zo een beetje. Wit deed op zet negentien een remisevoorstel, wat reglementair niet mocht. Daarvoor moest je wachten tot zet twintig. Toen wit zijn voorstel een zet later herhaalde, heeft zwart het aangenomen. Er zat erg weinig muziek in de stelling, en na een autorit van twee uur en met nog een tweede partij te spelen later op de dag komt zo’n rustige start wel van pas.
Dacht ik.
Tussenresultaat: 0.5 op 1.
Open de Béthune 2023, ronde 2
Wit: Stef Renkens (1560)
Zwart: Christian Coudenis (1473)
ECO: C18 (French Defense: Winawer Variation, Advance Variation)
Resultaat: 0-1
Gedurende de hele partij heeft wit zijn tegenstrever, bestuurslid van de plaatselijke club, van het kastje naar de muur gespeeld, en de “evaluation bar” geeft “+5.4” aan. Helaas begint er op de luciditeit van de witspeler sleet te komen. Er zijn handenvol plannen die het pad effenen naar de winst, maar wit ziet het niet. Op de 33ste zet was er al een uitschuiver, waar zwart niet van profiteert. Geen nood, want wit blundert lustig verder.
Na de 34ste zet van zwart kan wit de zwarte dame gedwongen afruilen met 35. De3, waarna zwart helemaal in de dwangbuis zit. Wit vindt “iets beters”. 35. d4?! is een pionoffer om de zwarte dame weg te leiden van g3. 35. … Qxd4 36. Qg3?? De witte dame laat de pion op h5 los en vergooit daarmee de hele partij. 36. … Qd1+ 37. Kh2 Qxh5+ 38. Kg1 Qxh6 0-1
Concentratieverlies bij spelers van “rijpere” leeftijd naarmate de partij vordert? Ik kan er van meespreken.
En een ongeluk komt nooit alleen.
Tussenresultaat: 0.5 op 2
Open de Béthune 2023, ronde 3
Wit: Nyssa Christiaens (1188)
Zwart: Stef Renkens (1560)
ECO: B15 (Caro-Kann Defense: Tartakower Variation)
Resultaat: 1-0
Voor de aanvang van de partij riep mijn tegenstander van de vorige ronde vanop enige afstand vragend “T’as bien dormi?“. Wat een vriendelijke en empathische man, toch! Naar waarheid antwoordde ik negatief.
De partij dan. Mijn tegenstrever, vijftien jaar oud, blitzte haar eerste tien-twaalf zetten een gevaarlijk uitziende aanval bij elkaar. Er wordt soms van oudere spelers gezegd dat ze afnemende rekencapaciteit weten te compenseren met “ervaring”. Daar was bij mij alvast niets van te merken. Radeloos was ik! Ik ben namelijk één van die naïevelingen een heel herkenbaar account heeft op lichess.org. “Ik heb het zitten.” dacht ik, “Die heeft zich goed geprepareerd.” Met behulp van haar vader, die deelnam in de B-reeks en die me bovendien een jaar geleden in Béthune had verslagen. Ik had de diepe overtuiging dat ik de opening zeer slecht had aangepakt en dat ik al verloren stond.
Als ik de kalmte had bewaard, had was ik wellicht tot de conclusie gekomen dat zwart hier niet minder staat. Ondertussen zag ik in paniek spoken en demonen.
15. … Re2+! uit wanhoop gespeeld. Het is ondertussen wel de beste zet. 16. Kxe2. Mijn zinsbegoocheling fluisterde me in dat ik de loper op g6 niet kon nemen: 16. … hxg6 17. Qxg6+ Qg7 18. Qe8+ Qf8 19. Rh8+ verliest de dame. Ik was”even vergeten” dat lopers ook achteruit mogen, en na 18. … Bf8 is er niets aan de hand. Met een sterk loperpaar heeft zwart zelfs uitstekende compensatie voor de toren en de twee pionnen. Na minstens een kwartier nadenken volgde echter het wanhopige en afgrijselijke 16. … Qe7+? Kd1? 17. Bg4+?? (17. … hxg6 kon nog altijd) en “curtains”.
Nadat ik mijn koning had omgelegd vroeg ik mijn tegenstander of ze zich grondig had voorbereid, waarop een schuchter glimlachje volgde. Ik kon er nog net een “Je hebt goed gespeeld.” uitwringen, alvorens naar mijn hotelkamer te vluchten en er onder een steen te kruipen.
Tussenresultaat: 0.5 op 3
Open de Béthune 2023, ronde 4
Wit: Stef Renkens (1560)
Zwart: Agathe Desfontaine (NC)
Resultaat: 1-0
Er moest die dag nog een partij gespeeld worden. Ondanks mijn totale mentale verbrijzeling en het einde van alle resterende illusies dat ik ooit een redelijk schaker kon worden, besloot ik de kelk tot op de bodem te ledigen en de vierde ronde gewoon mee te spelen. Mijn tegenstander was een meisje van tien dat duidelijk nog maar pas kan schaken. “Stap 2” of zoiets. De partij tegen haar publiceren zou me later zuur kunnen opbreken, als ik plots een boze mail krijg van de inmiddels tot WFM gepromoveerde Agathe, waarin ze me verwijt dat ik haar goede schaaknaam en -faam zo te grabbel heb gegooid.
Voor de vierde ronde kwamen enkele clubgenoten wel even naar mijn tafel om me moed in te spreken. Ongelooflijk tof! “Kop op! Ge kunt nog altijd 6.5 op 9 halen!“, klonk het van Bart. Ja, ja.
Tussenresultaat: 1.5 op 4
Onder de steen
Het Open van Béthune wordt “de hel” genoemd omdat de deelnemers er allen behoren tot het hypergemotiveerde soort, want wie gaat er nu tussen Kerstmis en Nieuwjaar een schaaktoernooi spelen? De deelnemers hebben er niet altijd een hoge rating, toch zeker geen rating die overeenstemt met het relatief sterke niveau. Het zou wel eens best kunnen dat de elorating van de Fransen lager “gekalibreerd” is dan die van de Belgen.
Deze hel had ik echter helemaal zelf over mij afgeroepen, niet mijn tegenstrevers.
Twee heel korte partijen hadden ervoor gezorgd dat ik heel wat vrije tijd had, en die heb ik op mijn hotelkamer doorgebracht.
Eerst heb ik wat “ge-baal-blitzt” op lichess. Geen goed idee. Na zowat tien nederlagen op rij en vijftig lichess-elopunten minder lag mijn ego nog wat meer aan diggelen.
Een beter idee was Brouwers lezen. Het boek dat ik van hem meegenomen had, had een toepasselijke kaft.
Het gaat over een zure oude man die aftakelt in een rusthuis en sakkert op alles en iedereen. Misschien ook wel toepasselijk.
Enkele uren lezen later had ik besloten van te blijven schaken, in het toernooi te blijven en niet naar huis te gaan, wat er verder ook zou gebeuren.
Hoe sterk of hoe zwak ik als schaker ben gaat uiteindelijk alleen mij aan. Wat anderen daarvan vinden doet uiteindelijk niet ter zake.
Open de Béthune 2023, ronde 5
Wit: Joachim Martellier (1206)
Zwart: Stef Renkens (1560)
ECO D43 (Semi-Slav Defense)
Resultaat: 0-1
Met deze overwinning klom ik zowaar terug naar de 50%. Eerlijk toegegeven, mijn spel was nog altijd niet goed. 16. … exf3 was een blunder die berustte op (alweer) een rekenfout (16. … Qg5 was daarentegen een mooie mogelijkheid – totaal gemist tijdens de partij). Daartegenover stond dat de vechtlust terug was, en ook het spelplezier. Voor het verloren gegane stuk wist ik uiteindelijk drie verbonden vrijpionnen bijeen te sprokkelen. Gaandeweg begon het er almaar meer zorgelijk uit te zien voor de witspeler, die uiteindelijk bezweek en er met tien seconden op de klok moegestreden de brui aan gaf.
Tussenresultaat: 2.5 op 5
Open de Béthune 2023, ronde 6
Wit: Stef Renkens (1560)
Zwart: Augustin Poiteaux (1329)
ECO: B20 (Sicilian Defense, British Grand Prix Attack)
Uitslag: 1-0
De eerste partij waar ik redelijk tevreden over was. De kansen kantelden naar de witte kant toen zwart met 16. … f6? een steek liet vallen. Wit kon de zwarte onruststoker op e6 met 17. Bb3 pennen en afruilen, waarna de strijd om het veld g5 was gewonnen. Jammer dat ik op het einde niet zag dat ik mijn tegenstrever geforceerd mat kon zetten. Anders had het helemaal perfect geweest.
Tussenresultaat: 3.5 op 6
Open de Béthune 2023, ronde 7
Wit: Tri Khoi Nguyen (1460)
Zwart: Stef Renkens (1560)
ECO: D43 (Semi-Slav Defense)
Uitslag: 0-1
Eigenlijk is het jammer. In een deelnemersveld van 130 is er één clubgenoot, en dan moeten we tegen elkaar spelen. Ik wist dat ik me schrap moest zetten, want Khoi senior vindt duidelijk inspiratie in de opgang van zijn zoon, en, aangezien mijn openingsrepertoire zoals eerder gezegd nogal “openbaar” is, verwachtte ik me aan eens stevige voorbereiding, ongetwijfeld met een beetje assistentie van Khoi junior.
Mijn tegenstander was in dit toernooi pijlsnel uit de startblokken (3.5 uit 4), waarna de motor begon te sputteren. Daar hoefde voor mij geen verandering in te komen.
Net zoals in ronde drie speelde wit zeer snel. Dit keer liet ik me niet van de wijs brengen en kwam degelijk uit de opening. Wit liep hard van stapel en het opengooien van het centrum met de koning nog in het midden (10. e4) was wel heel vermetel. Toen zwart een beetje druk begon te zetten, liet wit, na lang nadenken, pardoes een stuk in staan, waarna het heel snel afgelopen was.
Tussenresultaat: 4.5 op 7
Open de Béthune 2023, ronde 8
Wit: Stef Renkens (1560)
Zwart: Damien Gillet (1464)
ECO: B20 (Sicilian Defense, Britisch Grand Prix Attack)
In de voorlaatste ronde kwam er aan de winstreeks een einde. Ondanks het feit dat wit de opening nogal onhandig speelde, waarbij het leek alsof de witte stukken elkaar heel de tijd in de weg liepen, was alles nog redelijk in evenwicht in het middenspel. Met 16. b4 gooide wit de knuppel in het hoenderhok. Dat krijgt van Stockfish twee vraagtekens. Zwart vond evenwel niet de beste riposte, maar behield wel enig voordeel. In tijdnood ging wit ten onder in “Stap 2 stijl”.
29. Rxb7?? Uitschakelen van de verdediging. 29. Qxb7 Qxc5 30. Qb1+ Oeps. Dubbele aanval van de dame en snel afgelopen, want ondanks de voorafgaande heksenketel staat zwart schitterend opgesteld. Alles is gedekt.
Tussenresultaat: 4.5 op 8
Open de Béthune ronde 9
Wit: Alain Pruvost (1404)
Zwart: Stef Renkens (1560)
ECO: A00 (Polish Opening)
Uitslag: 0-1
De slotronde liet zien dat ik mijn blunder uit ronde acht ditmaal niet aan mijn hart liet komen. De opening werd door wit nogal “à l’improviste” gespeeld (sorry, monsieur Alain, ik kon het niet laten). Met 11. d4 werd de Sokolski-loper op b2 begraven, en met 15. f4 zadelt wit zichzelf bovendien op met een dodelijke zwakte op e4. Zwart schiet in actie op de damevleugel, wint een pion en ruilt het witte paard af, waarna wit machteloos staat op de witte velden. Het eindspel is voor zwart totaal gewonnen, hoewel wit pas veel later capituleerde, na talloze onnauwkeurigheden van beide kanten. Zo gemakkelijk bleek het eindspel nu ook weer niet te winnen.
Eindresultaat: 5.5 op 9
Huiswaarts
Zo bleef er bij de rit huiswaarts vooral een goed gevoel hangen. Handenvol elopunten verloren alweer (een vijfentwintigtal), dat wel. Zo hoort dat voor oude lieden zoals ik in de hel van Béthune. Ondertussen ben ik wel recht gebleven na de pijnlijke dubbele catastrofe in ronden twee en drie, en is het eindresultaat van 5.5 op 9 al bij al nog redelijk. Het speelplezier was ook helemaal terug.
Volgende afspraak?
Wellicht Maastricht.
Slotnoot
Alle beoordelingen in de partijen zijn deze van Stockfish. Zoals aanbevolen door o.a. Davorin Kuljasevic in How to Study Chess on Your Own, beloof ik alles even te laten rusten, om de partijen vervolgens te analyseren zonder de “hulp” van de computer.
